آسیبهای ورزشی لگن مانند دیگر عارضههایی که در اثر ورزش ممکن است به بدن وارد شوند، میتوانند به علت درد زیاد، مانعی بزرگ برای انجام کارهای روزمره و زندگی عادی باشند. این آسیبها ممکن است در اثر چرخش ناگهانی، ضربههای شدید وارد شده به لگن و یا انجام غیراصولی حرکات ورزشی به وجود آمده باشند. در این مقاله به شایعترین آسیبهای ورزشی لگن میپردازیم و به علل و درمان آنها نیز میپردازیم.
انواع آسیب های ورزشی لگن
انواع آسیب های ورزشی لگن شامل موارد زیر است:
پارگی لابروم لگن
این آسیب در بافت نرمی از لگن به نام لابروم به وجود میآید که ممکن است به دلایل متعددی آسیب ببیند یا پاره شود. این آسیب ممکن است در اثر تخریب غضروف مفصلی و یا ضربات مکرر هنگام انجام فعالیتهای ورزشی که در آنها چرخش لگن و یا فرود آمدن روی لگن وجود دارد، رخ دهد. این آسیب ورزشی لگن با درد شدید همراه است و باعث ایجاد محدودیت در حرکات لگنی میشود.
بورسیت
در اطراف مفصل لگن کیسههای پر از آبی وجود دارند که آنها را بورسا مینامیم. در صورتی که این کیسهها دچار التهاب شوند، بورسیت لگن رخ میدهد. معمولا این آسیب در ورزشهایی رخ میدهد که حرکات تکرار شونده ای در ناحیهی لگن و یا رانها دارند. هر چند این آسیب ممکن است در اثر ضربهی شدید مستقیم به لگن نیز رخ دهد. در صورت دچار شدن به این آسیب ورزشی لگن، تمامی حرکات لگنی دردناک خواهند بود.
التهاب در تاندون ایلیوپسواس
در ورزشهایی که حرکات چرخشی لگن و یا خم شدن مکرر وجود داشته باشد، این تاندون که از قسمت جلوی لگن عبور میکند، ممکن است دچار کشیدگی و یا آسیب شود. این آسیب عمدتا در ورزشهای فوتبال، ژیمناستیک و باله ممکن است رخ دهد.
ساکروایلیت
در صورتی که آسیب وارد شده به لگن، به مفصل ساکروایلیاک وارد شده باشد، این مفصل دچار التهاب میشود و همچون دیگر آسیبها با درد شدیدی هنگام خم شدن و یا حرکت دادن لگن همراه است.
سندرم پیریفورمیس
نام عضلهی کوچکی که در پشت لگن قرار گرفته است پیریفورمیس است و آسیب به این عضله ممکن است برای عصب سیاتیک نیز مشکل ساز باشد. این آسیب پاها را نیز ممکن است درگیر کند و در آنها دردی مشابه سیاتیک مانند گزگز پا به وجود آورد. در اثر تحریک لگن و یا این عضله ممکن است اسپاسم دردناکی به وجود آید و به دنبال آن درد در ناحیهی باسن و یا تورم این عضله نیز به وجود آید.
آسیب در ناحیهی دنبالچه
در صورتی که ضربهی مستقیم و شدیدی مثلا در اثر افتادن روی باسن، به ناحیهی لگن وارد شود، استخوان دنبالچه دچار آسیب میشود. استخوان دنبالچه ممکن است دچار ضرب دیدگی، در رفتگی و یا شکستگی شود. به دنبال این آسیب اغلب استفاده از تشکچههای مخصوص هنگام نشستن توصیه میشود.
کشیدگی های ناحیه کشاله ران
در صورتی که هنگام انجام فعالیتهای ورزشی، قسمت داخلی ران پا و جلویی لگن دچار کشیدگی عضلات شود، این عارضه رخ میدهد. این آسیب اکثرا در فوتبال، دویدن و یا وزنه برداری رخ میدهد.
آسیب هیپ پوینتر
در صورت افتادن روی لبهی بالایی استخوان لگن و یا ضربهی مستقیم به آن قسمت، آسیبی دردناک به نام آسیب هیپ پوینتر به وجود خواهد آمد. ممکن است با توجه به شدت آسیب، خونریزی نیز رخ دهد.
پولبالژی ورزشکاران
پولبالژی ورزشکاران و یا فتق ورزشی، بیشتر در فوتبال و هاکی شایع است و در اثر ضعف عضلات دیوارهی پایینی شکم و نازک شدن تاندونها رخ میدهد.
علل شایع دردهای لگنی در ورزشکاران
اکثر آسیبهای ورزشی لگن در اثر ساییدگی و یا کشیدگی بعضی از قسمتهای آن و به دنبال خم شدن مکرر، حرکت چرخشی لگن به صورت تکرار شونده و یا آسیب زا و ضربهی مستقیم و شدید رخ میدهد. انجام حرکات ورزشی بدون گرم کردن بدن و یا به صورت غیراصولی نیز نتایج آسیب زایی را میتوانند به دنبال داشته باشند.
تشخیص آسیب های ورزشی لگن
با توجه به نوع آسیب، هنگام مراجعه به پزشک ممکن است روشهای مختلفی برای تشخیص آسیب به کار برود. در اکثر مواقع علائمی چون درد شدید در ناحیهی لگن، عدم توانایی حرکت لگن بدون درد و سختی، بی حسی، درد پشت، درد زانو، التهاب و سوزش در ران و یا پا، محدودیت حرکات لگنی، احساس درد شدید هنگام قرار گرفتن وزن بدن روی یک پا و شنیدن صدای کلیک یا تق هنگام حرکت مفصل لگن مورد بررسی قرار میگیرند.
درمان آسیب و درد های لگنی در ورزشکاران
درمان آسیبهای ورزشی لگن به عوامل خاصی بستگی دارد، از جمله:
- خفیف و یا شدید بودن آسیب و شکستگی
- نوع و الگوی آسیب
- این که کدام استخوانها جابجا شده اند و چقدر جابجا شده اند
- سلامت عمومی هر فرد و وجود صدمات دیگر
درمان آسیبهای خفیف و پایدار که در آن استخوانها جابجا نشدهاند، معمولاً نیاز به جراحی ندارند. درمان شکستگی پایدار میتواند شامل موارد زیر باشد:
- استراحت: به احتمال زیاد پزشک به شما توصیه میکند که تا حد امکان استراحت کنید تا فشار و استرس اضافی بر آسیب لگنی خود وارد نکنید.
- استفاده از وسایل کمکی هنگام راه رفتن: بسته به محل آسیب لگن، پزشک ممکن است از شما بخواهد از وسایل کمکی راه رفتن مانند عصا، واکر یا ویلچر استفاده کنید تا از تحمل وزن روی پاهای خود جلوگیری کنید. ممکن است مجبور شوید تا سه ماه یا تا زمانی که لگن به طور کامل بهبود یابد، از وسایل کمکی راه رفتن استفاده کنید.
- دارودرمانی: ممکن است برای تسکین درد شما مسکنهایی توسط پزشک تجویز شوند. همچنین ممکن است از شما بخواهند که یک داروی رقیق کننده خون (ضد انعقاد) مصرف کنید تا خطر تشکیل لخته خون در پا و لگن را کاهش دهید.
- درمان آسیب شدیدتر یا ناپایدار لگن ممکن است به یک یا چند عمل جراحی نیاز داشته باشد.
درمان های موقت و خانگی آسیب های ورزشی لگنی
بعضی از آسیبهای ورزشی لگن ممکن است با درمانهای موقت و خانگی بهتر شوند. بهترین درمان استراحت است. عدم انجام فعالیتهای ورزشی با شدت بالا مانند دویدن، و انجام ورزشهایی با شدت کم مانند دوچرخه سواری یا شنا پس از مشورت با پزشک، به مدت چند هفته میتواند به بهبود آسیب ورزشی لگن کمک کند. اگر یک ورزشکار درد را تحمل کند و به جای استراحت با وجود آسیب، تمرین کند و ورزش را ادامه دهد، شکستگی میتواند بزرگ شود یا به یک آسیب مزمن تبدیل شود که ممکن است هرگز به طور کامل بهبود نیابد. پس از استراحت، معمولا استفاده از کمپرس یخ، فیزیوتراپی، لیزر درمانی و انجام طب سوزنی نیز میتوانند کمک کننده باشند. در بعضی موارد با توجه به توصیهی پزشک، داروهای تزریقی نیز استفاده میشوند.
چه زمانی باید برای آسیب ورزشی لگن به پزشک مراجعه کرد؟
تشخیص و درمان زودهنگام اغلب اوقات میتواند شدت عود آسیبهای وارد شده به لگن را کاهش دهد. اگر علائمی چون تب بالا، زخم باز، قرمزی، احساس گرما و یا هر نوع ترشحی در آن ناحیه را مشاهده میکنید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. همچنین احساس درد شدید در لگن هنگام راه رفتن، نشستن و برخاستن، خم شدن و یا زور زدن علائمی هستند که ممکن است نشانهی آسیب جدی به لگن باشند و لازم است هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید.
نتیجه گیری
درد لگن مشکل رایج ورزشکاران در بسیاری از رشتههای ورزشی است. یافتن بهترین راه برای کاهش علائم معمولا پس از مراجعه به جراح ارتوپد مشخص میشود به خصوص اگر آسیبی جدی در لگن شما وجود داشته باشد. دوران درمان شما به زمان، توانبخشی و از همه مهمتر صبر نیاز دارد تا شما را به آمادگی ورزشی و توانایی انجام کارهای شخصی بدون احساس درد و سختی برگرداند.
سوالات متداول
شکستگی لگن را میتوان حساسترین نوع آسیب لگنی در اثر ورزش در نظر گرفت.
اگر شدت ضربه به حدی باشد که باعث شکستگی لگن شود، ممکن است به اندامهای دیگر مانند روده، کلیه، مثانه یا اندام تناسلی آسیب وارد شود. شکستگی جزئی معمولا با استراحت در بستر و دارو درمان میشود.
شکستگیهای لگن عموماً در ورزشکاران جوان رخ میدهد و معمولاً با ورزشهایی که شامل شتاب و کاهش سرعت سریع هستند، مانند فوتبال، ژیمناستیک، بسکتبال و بیسبال بسیار شایع هستند.
با توجه به محل آسیب لگن، پزشک ممکن است از شما بخواهد از وسایل کمکی برای راه رفتن مانند عصا، واکر یا ویلچر استفاده کنید تا از تحمل وزن روی پاهای خود جلوگیری کنید. ممکن است مجبور شوید تا سه ماه یا تا زمانی که آسیب لگنی به طور کامل بهبود یابد، از وسایل کمکی راه رفتن استفاده کنید.
در طی 2 روز اول پس از آسیب احتمالاً تورم و کبودی موضعی روی پوست لگن وجود خواهد داشت. در این مدت هر 1 تا 2 ساعت یک کیسه یخ را به مدت حداکثر 20 دقیقه روی ناحیه دردناک قرار دهید تا تورم و درد کاهش یابد.