بورسیت زانو شامل نشت کیسه‌های کوچک و ژل مانندی است که در مفصل زانو قرار دارند و علائم و عوارض خاصی ایجاد می‌کند. بورسیت حاوی مایع لزجی است که بین استخوان و غضروف قرار می‌گیرد و در مفاصل قابلیت حرکت را کاهش می‌دهد. این عارضه اصطکاک در زانو را کاهش داده و حرکت را دشوار می‌کند. همچنین نشت مایعات لزج در مفصل زانو ممکن است باعث تورم و فشار زیاد در کپسول زانو شود. در ادامه بیشتر با علائم، علل و ویژگی‌های بورسیت زانو آشنا می‌شویم.
بیشتر بدانید: آسیب های ورزشی زانو
بورسیت زانو چیست؟
بورسیت زانو یک بیماری ارتوپدی است که ممکن است مفصل، استخوان، تاندون و حتی عضلات را درگیر کند. بورسیت اغلب در مفصل زانو و نزدیک به کشکک ایجاد می‌شود. به طور کلی بورسا در مفاصل مختلف قرار دارد و حرکت مفاصل و استخوان‌ها را در کنار یک دیگر تسهیل می‌کند. اما التهاب و تورم آنها که با نام بورسیت شناخته می‌شود، می‌تواند علائم غیر طبیعی ایجاد کند. بورسیت باعث دشواری در حرکت مفصل شده و ممکن است تورم، درد و یا آسیب به سایر بخش‌ها را ایجاد کند.
علت بروز بورسیت زانو
به طور کلی هر گونه عاملی که باعث التهاب بورسا شود می‌تواند بورسیت را ایجاد کند. عواملی مثل فشار مستقیم یا غیر مستقیم، عفونت، آرتریت و … باعث بورسیت می‌شوند.
بورسیت زانو اغلب در افرادی اتفاق می‌افتد که به دلیل نوع فعالیت و شغل خود فشار زیادی را به این مفصل وارد می‌کنند. این عارضه در پی حرکات تکراری مثل بالا رفتن از پله یا دویدن در شیب اتفاق می‌افد. افرادی که در طول روز ساعت‌ها در حالت زانو زدن قرار دارند، به دلیل فشار مستقیمی که روی مفصل ایجاد می‌کنند بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند. همچنین ورزشکارانی مثل فوتبالیست‌ها، کشتی گیر‌ها و بسکتبالیست‌ها می‌توانند مبتلا به این عارضه شوند.
علائم و نشانه‌های بورسیت زانو
بورسیت زانو علائم خاصی دارد که باعث تمایز آن نسبت به سایر بیماری‌های مفصل می‌شود. از جمله علائم بورسیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
· ایجاد تورم و التهاب در زانو
· تشدید درد زانو با حرکت دادن
· حساسیت و گرم شدن مفصل زانو
· ترشح مایعات از مفصل زانو و تغییر رنگ آن به رنگ قرمز
· عدم درد شبانه ودر حالت ثابت
· تب و لرز در نتیجه عفونت باکتریایی
تشخیص بورسیت زانو
به منظور تشخیص بورسیت زانو لازم است از روش‌های مختلفی مثل علائم بالینی، معاینات چشمی و آزمایشات و تصویربرداری‌های مختلف کمک بگیریم. در صورتی که پزشک به عفونت بورسا‌ها شک کند از آنها نمونه گرفته و با ارسال به آزمایشگاه اطمینان حاصل می‌کند. سایر روش‌های تشخیص بورسیت عبارتند از:
رادیوگرافی
رادیوگرافی می‌تواند میزان کلسیفیه شدن بورسیت و اندام‌های مرتبط آن مانند چهار سر عضلات ران را بررسی کند. رادیوگرافی می‌تواند التهاب در زانو را تشخیص داده و نوع آن را نیز تا حدودی مشخص کند.
MRI
استفاده از دستگاه ام آر آی یک روش قطعی و سریع برای تشخیص بورسیت زانو است. پزشک متخصص ارتوپد با این تصویر برداری وجود هرگونه التهاب، تومور و … را در زانو تشخیص داده و نوع بورسیت را مشخص می‌کند.
سونوگرافی
سونوگرافی یکی از ساده‌ترین و کم هزینه‌ترین روش‌ها برای تشخیص بورسیت زانو است که در آن از امواج فراصوت استفاده می‌شود. بنابراین سونوگرافی بسیار ایمن است و در تمام افراد کارایی دارد.
روش‌های درمان بورسیت زانو
معمولا بورسیت زانو یک عارضه موقت است و به درمان پاسخ می‌دهد. اگر بورسیت ناشی از عفونت باکتریایی باشد، با استفاده از آنتی بیوتیک‌ها عفونت برطرف شده و بعد التهاب را کاهش می‌دهند. روش‌های زیر در درمان بورسیت موثر است:
· تغییر سطح فعالیت‌های فیزیکی و استراحت بیشتر
· استفاده از کمپرس یخ برای کاهش التهاب
· بالا قرار دادن پاها در هنگام استراحت و خواب
· ماساژ زانو به منظور کاهش التهاب
· استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی برای کاهش درد و التهاب
همچنین در صورتی که بورسیت شدید شده و روی زانو فشار ایجاد کند، با انجام جراحی درمان قطعی صورت می‌گیرد.
روش‌های پیشگیری از بورسیت زانو
بورسیت زانو تا حدی قابل پیشگیری است اما نمی‌توان گفت که با یک سری اقدامات قطعا می‌توان از ایجاد این عارضه جلوگیری کرد. روش‌های زیر به پیشگیری از بورسیت کمک می‌کند:
· استفاده از زانو بند و جلوگیری از ایجاد فشار روی زانوها در ورزشکاران و افرادی که بیشتر با زانو خود فعالیت می‌کنند.
· اجتناب از فعالیت ناگهانی و شدید زانوها
· اجتناب از توقف ناگهانی بعد از دویدن به دلیل فشار ناگهانی که روی زانو ایجاد می‌کند
· کنترل وزن و درمان اضافه وزن به منظور کاهش فشار روی زانو
· درمان سریع عفونت‌های باکتریایی
بیشتر بدانید: اوزون تراپی زانو در سنندج
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
بورسیت زانو ممکن است برای هر فردی اتفاق بیفتد و اغلب یک عارضه خفیف و غیر اورژانسی است. در صورتی که علائم شدیدی مثل درد زانو یا عدم توانایی در حرکت دارید، لازم است به پزشک مراجعه کنید. همچنین علائمی مثل قرمزی زانو، تورم و احساس توده در زانو و … نگران کننده است و باید سریعا به پزشک مراجعه کنید. به این منظور لازم است به یک متخصص ارتوپد مجرب مراجعه کنید و پس از معاینات و آزمایشات تشخیصی لازم، اقدام کنید.
نتیجه گیری
بورسیت زانو یک بیماری التهابی در مفصل زانو است که محدودیت حرکتی و درد ایجاد می‌کند. در صورتی که شغل و فعالیت شما به گونه‌ای است که فشار زیادی روی زانو وارد می‌کنید احتمالا باید بیشتر مراقبت بورسیت باشید. همچنین می‌توانید با فعالیت‌های پیشگیرانه تا حد امکان از این عارضه دور بمانید. در صورتی که علائم بورسیت را مشاهده کردید یا هر گونه ناراحتی در مفصل زانو داشتید، لازم است هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید تا در صورت لزوم با انجام اقدامات درمانی از بروز عوارض بیشتر جلوگیری کنید.
سوالات متداول
آیا بورسیت زانو درمان قطعی دارد؟
خوشبختانه بورسیت زانو یک بیماری قابل کنترل و درمان پذیر است که با استراحت، کاهش فشار و درمان‌های کمکی می‌توان آن را برطرف نمود.
آیا ورزش برای درمان بورسیت زانو موثر است؟
معمولا توصیه می‌شود بعد از تشخیص بورسیت زانو استراحت کنید و فشار را روی مفصل خود کاهش دهید. با این حال برخی حرکات کششی ساده در کاهش فشار و التهاب زانو موثر است.
چه افرادی بیشتر در معرض بورسیت زانو قرار دارند؟
معمولا افرادی که بیشتر به زانو خود فشار وارد می‌کنند در معرض بورسیت زانو قرار دارند. علاوه بر این شواهد نشان می‌دهد که احتمال بروز بورسیت زانو در مردان بسیار بیشتر از زنان است.
درمان بورسیت زانو چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان درمان بورسیت زانو به میزان التهاب و نحوه مراقبت‌های شما بستگی دارد. معمولا با استراحت، درمان‌های خانگی و مصرف داروها بین 2 تا 3 هفته این عارضه برطرف می‌شود. البته در برخی موارد بورسیت زانو یک عارضه مزمن است که دوره‌های حاد و بهبودی دارد؛ در چنین مواردی درمان کامل بورسیت بیشتر طول می‌کشد و چالش برانگیز است.