پارگی رباط صلیبی یک آسیب شایع زانو است و زمانی اتفاق می‌افتد که رباط صلیبی قدامی (ACL) در طول یک رویداد ورزشی یا تمرین دچار رگ به رگ شدن یا پارگی شود.ACL نوار بافتی است که استخوان ساق پا (درشت نی) را به استخوان ران (فمور) متصل می‌کند و باعث ثبات مفصل زانو می‌شود. رباط تا یک نقطه انعطاف‌پذیر است، اما اگر بیش از حد کشیده شود، ممکن است آسیب ببیند. این معمولاً در نتیجه چرخش، برش و کاهش سرعت در حین ورزش اتفاق می‌افتد. شایع‌ترین نوع آسیب ACL در سنین پایین پارگی کامل ACL است. این اغلب در ترکیب با آسیب‌های دیگر، مانند پارگی منیسک اتفاق می‌افتد. معمولا برای ترمیم زانو جراحی توصیه می‌شود. نوع عمل جراحی به سن بیمار و مرحله رشد او بستگی دارد.
پارگی رباط صلیبی چیست؟
پارگی ACL یک آسیب شایع به رباط صلیبی قدامی زانو است. این نوع آسیب می‌تواند هر کسی را تحت تاثیر قرار دهد. رباط صلیبی، رباط اصلی است که استخوان ساق پا (درشت نی) شما را به استخوان ران (فمور) متصل می‌کند.
مفصل زانو شما دارای 3 استخوان است:
· استخوان ران
· تیبیا (استخوان ساق پا)
· کاسه زانو
چهار رباط، این استخوان‌ها را در جای خود نگه می‌دارند، رباط صلیبی از وسط زانو عبور می‌کند، شکل “X” را تشکیل می‌دهد و ثبات را ایجاد می‌کند. وقتی رباط صلیبی پاره می‌شود، زانوی شما می‌تواند ناپایدار شود و ممکن است کمانش کند یا جابجا شود.
بیشتر بدانید:علت خالی کردن زانو
علائم و نشانه های آسیب به رباط صلیبی
هنگامی که رباط صلیبی دچار آسیب می‌شود، ممکن است صدایی در زانوی خود حس کنید و یا احساس کنید زانویتان از جای خود خارج می‌شود. سایر علائم معمول عبارتند از:
· درد همراه با تورم، در عرض 24 ساعت، زانوی شما متورم خواهد شد. البته ممکن است خود به خود از بین برود. با این حال، اگر بخواهید به ورزش بازگردید، احتمالاً زانوی شما ناپایدار خواهد بود و خطر آسیب بیشتر به غضروف محافظ (منیسک) زانوی خود را دارید.
· از دست دادن دامنه کامل حرکت
· حساسیت در امتداد خط مشترک
· ناراحتی هنگام راه رفتن
بیشتر بدانید: آسیب های ورزشی زانو
پارگی یا آسیب رباط صلیبی چگونه تشخیص داده می‌شود
پزشک شما را معاینه می‌کند و ممکن است از آزمایش‌های خاصی برای فشار دادن به زانو برای شناسایی پارگی رباط صلیبی و رباط‌های آسیب دیده استفاده کند. به عنوان بخشی از تشخیص، پزشک ممکن است برای بررسی هرگونه شکستگی در استخوان‌های زانو، عکس‌برداری با اشعه ایکس را تجویز کند. اما اشعه ایکس فقط تصاویری از استخوان را تولید می‌کند. آن‌ها نمی‌توانند بافت‌های نرم مانند رباط‌ها و تاندون‌ها را تشخیص دهند، بنابراین ممکن است MRI برای تأیید تشخیص ضروری باشد. این معاینه تصویربرداری تشخیصی می‌تواند به پزشک کمک کند تا ببیند که رباط صلیبی و یا سایر رباط‌ها و تاندون‌های زانو شما چقدر آسیب دیده است.
انواع مختلف آسیب دیدگی رباط صلیبی زانو
پزشکان و متخصصان معمولاً آسیب‌ها و پارگی رباط صلیبی را درجه بندی می‌کنند. این درجه‌ها راهی سریع برای توصیف میزان آسیب شما هستند. درجه آسیب ACL از یک (کمترین شدت) تا سه (شدیدترین) متغیر است:
| درجه یک (کمترین آسیب) | آسیب به قدری است که باعث کشش رباط صلیبی شده و به آن آسیب وارد کرده است، اما همچنان یک تکه است و استخوان‌های زانو شما را روی هم نگه می‌دارد. |
| درجه دو(پارگی جزئی) | آسیب دیدگی رباط صلیبی به حدی است که پاره و شل شده و خونریزی دارد و رباط نمی‌تواند ثبات کامل مفصل را ایجاد کند. |
| درجه سه (بیشترین آسیب) | پارگی کامل یا تقریباً کامل، رباط به 2 قطعه تقسیم شده است. درجه 3 شایع ترین نوع آسیب ACL است. |
چه فعالیت هایی منجر به آسیب دیدگی یا پارگی رباط صلیبی زانو می شود؟
آسیب دیدگی یا پارگی رباط صلیبی معمولا در حین ورزش اتفاق می‌افتد. حرکات ورزشی که زانو را تحت فشار قرار می‌دهند عبارتند از:
· تغییر جهت سریع: چرخش یا برش سریع، بازی‌های رایج مانند فوتبال، هاکی روی چمن، چوگان و راگبی، می‌تواند فشار شدیدی بر رباط صلیبی و سایر رباط‌های زانو وارد کند.
· کاهش سرعت یا توقف ناگهانی: سرعت دویدن، سپس کاهش سرعت یا توقف کامل می‌تواند نیروی چرخشی (گشتاور) را روی زانو وارد کند.
· پرش و فرود: در هر فعالیتی که شامل پریدن باشد، فرود سخت یا نامناسب می‌تواند به رباط صلیبی آسیب برساند. این شامل ورزش‌هایی مانند والیبال، بسکتبال، اسکیت بازی و ژیمناستیک است.
· تماس و برخورد: رباط صلیبی زمانی که زانوی ورزشکار با بازیکن با جسم دیگری برخورد می‌کند در خطر است. به همین دلیل است که پارگی رباط صلیبی در ورزش‌های تماسی رایج است و یا ممکن در تصادفات دچار آسیب دیدگی یا پارگی ACLشوید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر هر گونه آسیب به زانوی شما باعث علائم یا آسیب به رباط صلیبی شد، فوراً به پزشک مراجعه کنید. مفصل زانو ساختار پیچیده‌ای از استخوان‌ها، رباط‌ها، تاندون‌ها و سایر بافت‌هایی است که با هم کار می‌کنند. تشخیص سریع و دقیق برای تعیین شدت آسیب و درمان مناسب بسیار مهم است.
بیشتر بدانید: ناپایداری کشکک زانو
درمان آسیب های مربوط به رباط صلیبی
کمک های اولیه
برای درمان آسیب رباط صلیبی زانو، فوراً فعالیت را متوقف کرده و زانو را ثابت نگه دارید. استفاده از یخ، فشرده‌سازی با باند الاستیک، و بالا نگه‌داشتن زانو می‌تواند به کاهش درد و تورم کمک کند.
فیزیوتراپی
آسیب رباط صلیبی معمولاً با فیزیوتراپی و استفاده از زانوبند درمان می‌شود که به تقویت عضلات، بهبود تحرک و ثبات زانو کمک می‌کند.
عمل جراحی
جراحی رباط شامل جایگزینی رباط پاره شده با تکه‌ای از بافت خود، مانند یک قطعه از تاندون کشکک یا پیوند جایگزین، برای بازگرداندن ثبات به زانو است. این روش جراحی معمولاً با استفاده از جراحی (آرتروسکوپی) انجام می‌شود و نیاز به پیگیری دقیق درمان و توانبخشی دارد.
نتیجه گیری
اگرچه جلوگیری کامل از پارگی رباط صلیبی به ویژه برای ورزشکاران دشوار است. می‌توانید با استفاده از تجهیزات حفاظتی مناسب، توجه به درد زانو، استراحت و ریکاوری پس از فعالیت‌های شدید، انجام حرکات کششی و گرم کردن پیش از ورزش، و تقویت زانو و پایین تنه در خارج از فصل ورزشی، خطر آسیب را کاهش دهید. مراقبت‌های مناسب پس از جراحی و ورزش‌های خاص برای تقویت عضلات، بازیابی تحرک و تثبیت زانو نیز بسیار مهم است. دستورالعمل‌های پزشک یا فیزیوتراپیست خود را برای اطمینان از بهبودی موفقیت آمیز دنبال کنید.
سوالات متداول
آسیب ACL چقدر شایع است؟
صدمات رباط صلیبی تقریبا نیمی از آسیب‌های زانو را تشکیل می‌دهند. هر ساله حدود 400000 بازسازی ACL در ایالات متحده انجام می شود.
عوارض پارگی رباط صلیبی چیست؟
در صورت عدم درمان، آسیب‌های ACL ممکن است منجر به مشکلات مداوم مفصل و تحرک در آینده شود.
بازگشت به فعالیت کامل پس از پارگی رباط صلیبی امکان پذیر است؟
پزشک و فیزیوتراپیست با هم تصمیم می‌گیرند که چه زمانی می‌توانید به ورزش بازگردید. این تصمیم بر اساس معاینات بالینی، پیشرفت فیزیوتراپی و اهداف شخصی شما خواهد بود.
بهبودی از پارگی ACL چقدر طول می کشد؟
معمولاً شش تا نه ماه طول می‌کشد تا از پارگی ACL بهبود پیدا کنید. ورزشکاران ممکن است برای بهبودی کامل نیاز به زمان بیشتری داشته باشند.