کجی کشکک زانو عارضه ای است که گاه ممکن است از بدو تولد و به صورت مادرزادی همراه نوزاد باشد و گاه در طول زندگی فرد ایجاد میشود. بطور نمونه ممکن است عارضه کجی کشکک زانو اغلب افرادی که به دنبال بازی های ورزشی و فعالیت های حرکتی متداول هستند را دچار نماید؛ بجز این دسته از افراد، برخی از کسانی که دچار سالخوردگی میشوند به مرور به عارضه کجی کشکک زانو مبتلا میگردند.
در یک تعریف علمی تر برای شناختن این عارضه میتوان گفت کجی کشکک و یا همان ناهماهنگی کشکک رانی، مجموعه نامتعادل نیروها در سراسر مفصل کشکک رانی است که باعث می شود کشکک در داخل شیار تروکلئر، که بخشی از ران یا استخوان ران است، قرار نگیرد. در این فرم قرارگیری، مشخص میشود که ناحیه کشکک کاملا کج بوده و با چشم به راحتی قابل مشاهده است.
اختلال عملکرد کشکک زانو چیست؟
اختلال عملکرد کشکک زانو عارضه ای است که موجب ایجاد درد شدید در جلوی زانو خواهد شد، زمانی که کاسه زانو یا همان ناحیه از پا که به آن کشکک گفته میشود، در انتهای استخوان ران (فمور) آنطور که باید باشد نلغزد، عملکرد زانو دچار اختلال شده و به راحتی حرکت نمیکند. به همین دلیل پزشکان اصلاح عضلات معتقد هستند که استفاده بیش از حد از کشکک می تواند منجر به ساییدگی و پارگی غضروف پشت کشکک شود. این امر باعث درد، ضعف و تورم مفصل زانو می شود. بطور کلی تجمع مشکلات مختلف در ناحیه زانو میتواند کشکک و شیاری که در مفصل زانو می لغزد را تحت تأثیر قرار دهد. این مشکلات می تواند افراد را در هر سنی که هستند تحت تاثیر قرار دهد.
علت ایجاد کجی کشکک زانو
همانطور که اشاره شد در برخی از موارد نادر کجی کشکک زانو بصورت مادرزادی بوده و ممکن است گاه نوزاد از همان بدو تولد این عارضه را با خود به همراه داشته باشد. اما در بیشتر بیماران این اختلال جسمانی در ناحیه پا و زانو در طول عمر و پس از انجام فعالیت های متعدد ایجاد میشود. کج شدن کلاهک زانو و یا همان اختلال در کجی کشکک زانو میتواند به دلایلی همچون عضلات ضعیف ران، تاندون ها، رباط ها یا ماهیچه های پا که خیلی سفت یا شل هستند ارتباط داشته باشد. همچنین فعالیتهایی که بارها و بارها به زانو فشار وارد میکنند، مخصوصاً آنهایی که مشغول به ورزشهای سنگین و دارای حرکات چرخشی هستن بیشتر به این مشکل مبتلا میشوند. آسیب تروماتیک به زانو، مانند ضربه ای که کاسه زانو را به سمت بیرونی ساق فشار میدهد شبیه است.
بیشتر بدانید: علت خالی کردن زانو
علائم کجی کشکک زانو
بهتر است بدانیم برای تشخیص کجی کشکک زانو لازم است با یک پزشک متخصص مشورت نمائیم. برای تشخیص این عارضه، پزشک در حین اعمال فشار، فضای سطح دست خود را بالاتر از کشکک قرار می دهد. آنگاه به بیمار دستور داده می شود که به آرامی و به تدریج عضله چهار سر زانو را منقبض کند. علامت مثبت در این آزمایش درد در مفصل کشکک رانی است که نشان از کج بودن مفصل زانو دارد.
بطور کلی علائم و نشانه هایی که خبر از کجی کشکک زانو میدهد وگاهی اوقات با زانو درد همراه است عبارتند از:
1- تورم و سفتی
2- قرمزی و گرمی در لمس زانو
3- ضعف یا بی ثباتی
4- صداهای ترکیدن یا خرخر کردن در هنگام راه رفتن و حرکت زانو
5- ناتوانی در صاف کردن کامل زانو
بیشتر بدانید: پارگی رباط صلیبی
تشخیص کجی کشکک زانو
هنگامی که بیمار دچار ناهماهنگی و کجی کشکک زانو شده باشد، یا مشکل ردیابی کشکک دارد، وقتی زانوی خود را خم می کند، کاملا فشار وارد شده به یک طرف شیار تروکلئر را حس میکند . کجی کشکک، این ناحیه را تحریک می کند و باعث درد بیشتری می شود. مشکلات تشخیصی این عارضه می تواند ناشی از مشکلات هم ترازی کلی بین ساق و لگن افراد باشد. همچنین احساس ضعف عضلات ران نیز می تواند بخشی از این مشکل باشد.
درمان کجی کشکک زانو چگونه است؟
مراحل و سیکل درمانی بیماری کجی کشکک زانو ممکن است در دراز مدت 6 الی یک سال جواب دهد. حتی ممکن است این سیر درمانی به مدت زمان بیشتری نیاز داشته باشد. اما در هرصورت نیاز به پیگیری جدی داشته و خوشبختانه قابل اصلاح و درمان است.
درد ناشی از کجی کشکک زانو اغلب با استراحت، فعالیتهای کمتأثیر، یا داروهای ضد التهاب برطرف میشود. اگر درد بیمار با استراحت و دارو بهبود نیافت، لازم است تا در مورد شیوه درمانهای دیگر با پزشک معالج خود صحبت کند، بطور مثال از جمله روشهای درمانی کجی کشکک زانو بریسبندی یا آتلبند است. بریسها یا آتلها میتوانند به تراز کردن مفصل در حین بهبود آسیب کمک کنند.
نتیجه گیری
مفصل کشککی رانی یک ساختار منحصر به فرد و پیچیده است که از عناصر ساکن یعنی استخوان ها و رباط ها و قسمت های متحرک یعنی سیستم عصبی عضلانی تشکیل شده است. کشکک دارای پیکربندی مثلثی است که راس آن به سمت پایین هدایت شده است. بالاتر، با تروکلئا، سطح مفصلی دیستال استخوان ران، سطوح اصلی مفصلی مفصل کشکک رانی هستند این ناحیه حساس بدن اگر بخواهد دچار عارضه کجی کشکک زانو شود قاعدتا در نحوه حرکت و به دنبال آن در فعالیت های روزانه فرد اختلال ایجاد میکند. البته خوشبختانه این عارضه توسط پزشک متخصص قابل درمان است.
اما لازم است بدانیم هرچقدر این سیکل درمانی در سنین پایین تر که سیستم بدن جوانتر است صورت پذیرد، نتایج حاصل از درمان مطلوب تر خواهد بود. درمان کجی کشکک زانو اغلب از طریق مصرف دارو، ورزشهای اصلاحی و یک سری دستورات درمانی که توسط پزشک متخصص نجو.یز میشود قابل حل است. در برخی از موارد نادر بخاطر شدت این عارضه پزشک جراح نیاز میبیند تا ناحیه زانو و کشکک زانو را از طریق جراحی درمان نماید.
سوالات متداول
1. عوارض کشکک بعد از تعویض کامل زانو چیست؟
کشکک یک ناحیه شایع درد و ناتوانی پس از تعویض کامل زانو است. عوارض کشکک بعد از جراحی تعویض کششک شامل شکستگی، دررفتگی و سابلوکساسیون، شل شدن و ساییدگی ایمپلنت کشکک، استئونکروز، فرسایش و برخورد کشکک بر روی پروتز می باشد.
2. عوارض آرتروپلاستی کشکک فمورال چیست؟
عوارض اولیه بعد از این نوع عمل شامل درد مداوم قدامی زانو، گرفتگی یا گیرکردن کشکک و پارگی مکانیسم اکستانسور میباشد.
3. چگونه میتوان یک کشکک نادرست و کج شده را بدون جراحی درمان کرد؟
اکثر مشکلات ایجاد شده در ناحیه کشکک را می توان بدون جراحی به طور موثر درمان کرد. درمان غیرجراحی ممکن است شامل استراحت، تمرینات کششی و تقویتی منظم، چسباندن یا بستن زانو، استفاده از یخ، و استفاده کوتاه مدت از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی باشد.