آسیب‌های ورزشی زانو می‌توانند نشات گرفته از انجام غیر اصولی بعضی ورزش‌ها باشند. هر ورزشی خطرات و فشارهای خاص خود را بر بدن دارد و بهتر است از این خطرات آگاه باشید. برخی از ورزش‌ها از طریق فشار بیش از حد ماهیچه‌ها یا فشار ناشی از تحمل وزن‌های اضافی می‌توانند فشار بیشتری به زانو وارد کنند.
آسیب ورزشی زانو در کدام نوع از ورزش ها بیشتر است؟
وزنه برداری: وزنه برداری به طور طبیعی فشار زیادی را به مفاصل، به ویژه زانوها در هنگام اسکات و هنگام استفاده از وزنه‌ها وارد می‌کند. با این حال، بیشتر مشکلات هنگام تمرین با وزنه ناشی از وضعیت و فرم نادرست هنگام بلند کردن بدن و عدم آمادگی است. همیشه قبل از هر جلسه وزنه برداری از حرکات کششی و گرم کردن خود مطمئن شوید و همیشه به آرامی به وزنه‌های سنگین‌تر برسید.
برای محافظت از زانوهای خود هنگام انجام اسکات و سایر حرکات پرس پا، هرگز زانوهای خود را کاملا قفل نکنید. انجام این کار به این معنی است که تمام وزن و فشار به جای ماهیچه‌ها روی زانوهای شما خواهد بود، که باعث افزایش استرس مفاصل و همچنین کاهش اثربخشی تمرین می‌شود. همچنین باید مراقب باشید که هنگام چمباتمه زدن کمر صاف باشد و وزنتان روی پاشنه پا باشد.
دوچرخه سواری: دوچرخه سواری به طور کلی ورزشی کم آسیب است، اما اگر غیراصولی انجام شود، می‌تواند منجر به درد زانو شود. دوچرخه سواری شامل حرکات تکراری زیادی است، به خصوص در فواصل طولانی. هنگام دوچرخه سواری، فقط در عرض یک ساعت، زانوی شما همان حرکت را حدود 5000 بار تکرار می‌کند و بر عضلات، مفاصل و رباط‌ها فشار وارد می‌کند و می‌تواند منجر به آسیب‌های ورزشی زانو شود. علت اصلی آسیب زانو در دوچرخه سواری معمولاً آوردن فشار ناگهانی به بدن است. شما باید استقامت خود را به آرامی و پیوسته افزایش دهید و به بدن خود فرصت دهید.
تنیس: هنگام انجام این ورزش، دویدن به جلو و عقب در سراسر زمین با تغییر جهت و حرکت ناگهانی زیاد به این معنی است که زانوهای شما کار زیادی انجام می‌دهند. انجام این ورزش به طور مکرر می‌تواند به معنای ایجاد این مشکلات و افزایش خطر آسیب یا ایجاد شرایطی مانند آرتروز باشد. برای کاهش آسیب‌های ورزشی زانو هنگام تنیس بازی کردن، همیشه باید قبل از بازی خود را گرم کرده و حرکات کششی انجام دهید و پس از آن به تدریج بدن خود را سرد کنید.
فوتبال: طبیعتاً فوتبال ورزشی است که شامل فشار زیادی روی پاها می‌شود، بنابراین ساییدگی ناشی از دویدن به جلو و عقب و تغییر سریع جهت نیز عوارض خود را به همراه دارد. برای به حداقل رساندن آسیب‌های ورزشی زانو، حتما کفش مناسب بپوشید. همیشه باید قبل از بازی پاهای خود را گرم کرده و حرکات کششی انجام دهید و تمرینات تقویتی زانو مانند پرس پا و لانژ را انجام دهید.
بسکتبال: هر ورزشی مانند بسکتبال که شامل پریدن زیاد باشد، خطر کشیدگی و آسیب زانو را به همراه دارد. بیشتر آسیب‌های وارد شده ناشی از گرم نکردن مناسب بدن و تمرین ناکافی عضلات پا برای مقابله با آسیب‌های ورزشی زانو است.
دویدن: مانند دیگر ورزش‌ها، دویدن اگر به طور غیر اصولی انجام شود، می‌تواند آسیب‌های زیادی را در زانو به دنبال داشته باشد. از آنجایی که هنگام دویدن پاهای خود را با قدرت زیادی به زمین می‌زنید، این یک تصور غلط رایج است که دویدن برای زانوهای شما مضر است. با این حال، حقیقت این است که دویدن با فرم مناسب و کفش‌های مناسب می‌تواند جلوی آسیب به زانو را بگیرد.
پیاده روی طولانی مدت: اگر به طور منظم پیاده روی طولانی در زمین‌های ناهموار انجام می‌دهید، ممکن است مفاصل زانوی خود را در نتیجه همه‌ی ضربه‌ها و پیچ و تاب‌های کوچک ساییده باشید.
انواع آسیب های ورزشی زانو
انواع آسیب های ورزشی زانو شامل:
شکستگی
شکستگی می‌تواند در هر یک از استخوان‌های اطراف زانو رخ دهد. شایع ترین آن در کشکک زانو رخ می‌دهد. اگرچه انتهای استخوان ساق پا و استخوان ران نیز ممکن است دچار شکستگی شوند. شکستگی‌های زانو اغلب در اثر ضربه‌های شدید مانند آسیب ورزشی یا هر ضربه‌ی تند دیگری به زانو ایجاد می‌شوند.
دررفتگی
دررفتگی زمانی اتفاق می‌افتد که استخوان‌های اطراف زانو تا حدی یا به طور کامل از جای خود خارج شوند. اگر استخوان ران و درشت نی از جای خود خارج شوند، می‌تواند باعث شود کشکک زانو نیز از موقعیت خود خارج شود.
آسیب رباط صلیبی
رباط صلیبی یک ساختار مهم در زانو است که از جلوی کشکک زانو می‌گذرد. پایداری مفصل را فراهم می‌کند و معمولاً هنگام پاره شدن یک آسیب کاملاً جدی به شمار می‌رود. پاره شدن رباط صلیبی یکی از شایع‌ترین آسیب‌های ورزشی زانو است و ورزشکارانی که در فوتبال، بسکتبال و دو و میدانی شرکت می‌کنند، در معرض خطر بیشتری برای آسیب هستند. آسیب به رباط صلیبی می‌تواند هنگام پریدن نادرست، هنگام تغییر سریع جهت یا زمانی که قسمت دیگری از زانو آسیب دیده است رخ دهد. در واقع، نیمی از آسیب‌های رباط صلیبی همراه با آسیب به قسمت دیگری از زانو، از جمله غضروف مفصلی رخ می‌دهد.
آسیب رباط صلیبی خلفی
رباط صلیبی خلفی در سمت پشت زانو قرار دارد و استخوان ران را به استخوان درشت نی متصل می‌کند. این آسیب اغلب در اثر ضربه مستقیم به جلوی زانو در حالی که خم شده است ایجاد می‌شود و معمولاً خود به خود بهبود می‌یابد.
پارگی مینیسک
پارگی مینیسک یکی دیگر از آسیب‌های رایج ورزشی است. مینیسک مانند غضروف مفصلی به عنوان یک بالشتک بین استخوان ران و درشت نی عمل می‌کند. پارگی مینیسک می‌تواند در اثر چرخش هنگام ورزش ایجاد شود. این نوع آسیب می‌تواند به دلیل آرتروز یا افزایش سن نیز رخ دهد. اگر مینیسک به مرور زمان ضعیف شده باشد، صرفاً چرخاندن یا بلند شدن از رختخواب در صبح می‌تواند باعث پارگی شود.
پارگی تاندون
پارگی تاندون زمانی اتفاق می‌افتد که تاندون‌های چهارسر ران یا کشکک پاره یا کشیده شوند. تاندون چهار سر ران، عضله‌ی ران را به کشکک زانو و تاندون‌های کشکک را به استخوان درشت نی متصل می‌کند. این آسیب‌ها می‌تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد، با این حال، در افراد میانسالی که در فعالیت‌های ورزشی که شامل پریدن یا دویدن هستند شرکت می‌کنند، بیشتر دیده می‌شود. افتادن یا فرود ناشی از پرش نیز می‌تواند منجر به پارگی تاندون شود.
علائم آسیب های ورزشی زانو چیست؟
درد زانو و تورم شایع ترین علائم هر نوع آسیب زانو است. سایر علائم و نشانه ها عبارتند از:
- مشکل در حرکت دادن زانو
- گرفتگی یا قفل شدن زانو
- احساس سفتی و سختی
- احساس گرما هنگام لمس زانو
- ناتوانی در صاف کردن کامل زانو
زانو همچنین ممکن است ناپایدار باشد، به این معنی که احساس می‌کنید زانوی شما شل شده است یا در هنگام استفاده از آن جا می‌افتد. در شکستگی‌ها و دررفتگی‌ها، زانو ممکن است تغییر شکل یافته یا بیرون زده به نظر برسد.
تشخیص آسیب های ورزشی زانو
هنگامی که برای معاینه به پزشک مراجعه کنید، او به دنبال نشانه‌هایی همچون تورم، درد، کبودی و گرما می‌گردد و همچنین ممکن است با هل دادن یا کشیدن آزمایش کند که تا چه حد می‌توانید ساق پای خود را در جهات مختلف حرکت دهید. در مرحله‌ی بعد، پزشک ممکن است چند آزمایش تصویربرداری را تجویز کند. در واقع عکسبرداری با اشعه ایکس می‌تواند شکستگی استخوان یا بیماری دژنراتیو مفصل را نشان دهد.
درمان آسیب های زانو ناشی از ورزش کردن
پس از جراحات وارد شده به زانو، بیمار ممکن است انتظار داشته باشد که درد و تورم قابل توجهی در اطراف زانوی آسیب دیده خود تجربه کند. این یک واکنش التهابی طبیعی است که توسط آسیب بافتی ایجاد می‌شود و می‌توان آن را به روش‌های مختلفی مدیریت کرد. بهتر است پیش از معاینه پزشک اقدام به رفع جراحت به وجود آمده نکنید. با توجه به علت و نوع آسیب، پزشک شما ممکن است راه‌های مختلفی را پیش روی شما بگذارد. برای مثال، در صورتی که آسیب جزئی باشد استفاده از کمپرس‌های یخ یا روش‌های درمانی خانگی دیگر پیشنهاد می‌شود و در صورت بروز آسیب‌های جدی‌تر ممکن است نیاز به انجام فیزیوتراپی، تزریقات خاص و یا در موارد حادتر نیاز به جراحی باشد.
چه زمانی باید برای آسیب ورزشی زانو به پزشک مراجعه کرد؟
بسته به شدت آسیب، به خصوص اگر شکستگی یا پارگی رباط صلیبی درگیر باشد، در صورت تجربه هر یک از موارد زیر ممکن است نیاز به مراجعه به جراح ارتوپد داشته باشید:
- درد شدید
- لنگیدن هنگام راه رفتن
- صدا دادن زانو موقع باز و بسته کردن
- بی ثباتی زانو
- ورم زانو
نتیجه گیری
با این حال همیشه می‌توان از آسیب‌های ورزشی زانو جلوگیری کرد، اقدامات مشخصی وجود دارد که می‌توانید برای پیشگیری از این آسیب ها انجام دهید:
- همواره سعی کنید وزن خود را در محدوده‌ی مناسبی نگه دارید.
- در حین ورزش و تمرین، فرم صحیح بدن خود را حفظ کنید و حرکات ورزشی را درست انجام دهید.
- با انجام تمرینات کششی سعی کنید انعطاف و قدرت بدنی خود را افزایش دهید.
- به جای ورزش‌های سنگین که ممکن است به زانوهایتان آسیب وارد کنند، ورزش‌های دیگری مانند شنا را می‌توانید انجام دهید.
سوالات متداول
آسیب به رباط صلیبی را می‌توان رایج‌ترین آسیب در نظر گرفت.
یک علامت کلیدی که باید به دنبال آن باشید تورم است. آسیب‌های جدی باعث تورم زیادی در زانو می‌شود.
مدت زمانی که طول می‌کشد تا آسیب زانو بهبود یابد می‌تواند به چیزهای مختلفی بستگی داشته باشد. آسیب‌های شایع زانو می‌تواند از دو هفته تا نه ماه قبل از بهبود کامل زانو طول بکشد. برخی از آسیب‌ها جزئی هستند و نیاز به حداقل درمان دارند. سایر آسیب‌ها ممکن است به فیزیوتراپی یا جراحی و دوره نقاهت طولانی نیاز داشته باشند.
پیاده روی بیشتر به زانوی شما آسیب نمی‌رساند. همیشه سعی کنید به طور عادی راه بروید – یعنی ابتدا پاشنه پا را پایین بیاورید. در مراحل اولیه پس از آسیب، تحمل وزن بیش از حد ممکن است باعث افزایش درد و تورم شود. استفاده از عصا می‌تواند به شما کمک کند.